درایر (خشک کن – Dryer) هوا چیست
ضرورت استفاده از درایر در خط تولید هوای فشرده

بیشتر گازهای مورد استفاده در صنعت حاوی مقداری رطوبت (بخار آب) بوده و همین امر می تواند موجب بروز مشكلات عدیده در سیستم تراكم و یا بهره برداری از گازهای صنعتی گردد. از سوی دیگر هوای محیط نیز پیش از ورود به کمپرسور، همیشه شامل مقداری آب بوده که به شکل بخار می باشد. نحوه عملکرد کمپرسور بدین صورت است که هوا یا گاز مکش شده به داخل خود را دچار افزایش فشار و کاهش حجم می کند. نکته قابل توجه این است که هوا و گاز می تواند فشرده شوند، ولی بخار آب موجود در آن ها قابلیت فشرده شدن را ندارد. به همین دلیل پس از طی مراحل فشرده سازی هوا و گاز داخل کمپرسور، حجم هوا کاهش یافته اما حجم آب درون آن هیچ گونه تغییری نمی کند و به همین دلیل مقدار آب در مقیاس حجم افزایش می یابد.

از سوی دیگر، هنگامی كه گازی مانند هوا توسط كمپرسور متراكم می شود، ضمن افزایش فشار، حجم گاز كاهش یافته و در عوض دمای آن افزایش می یابد. رطوبت موجود در گاز به علت بالابودن دمای گاز خروجی از كمپرسور بصورت بخار خواهد بود. ولی به علت سرد كردن گاز در خنك كن های بین مرحله ای و نهائی و كاهش دمای گاز تا دمای محیط و یا اندكی بالاتر از آن، به علت كاهش حجم گاز، میزان رطوبت موجود در واحد حجم گاز از میزان اشباع بیشتر بوده و به همین خاطر بخش اعظمی از رطوبت موجود در گاز ورودی بصورت مایع درآمده كه توسط تله های رطوبت گیر از گاز جدا شده و توسط شیرهای شناوری به بیرون تخلیه می شود. بدیهی است در شرایط فوق گاز خارج شده از خنك كن نهائی بصورت اشباع بوده و اگر در ادامه مسیر بهره برداری شرایط دمائی محیط در حدی باشد كه از نقطه شبنم گاز خارج شده از خنك كن نهائی كمتر باشد، این امر می تواند موجب میعان مجدد رطوبت و حتی در شرایط محیطی بسیار سرد بصورت یخ درآید. (نظیر حضور رطوبت در مبردهای مورد استفاده در سیستم های تبرید كه اگر خشك كن مبرد خوب عمل نكند، رطوبت موجود در شیر انبساط بصورت یخ درآمده و موجب گرفتگی شیر انبساط و یا لوله موئین خواهد شد.)
نتیجه وجود بخارات آب در سیستم تولید هوای فشرده

1- وجود بخارات آب در جریان هوا و گاز فشرده در داخل کمپرسور می تواند منجر به خوردگی آن شود که موجب سوراخ شدن آن و یا آسیب به دیگر دستگاه ها و هرگونه فرایند در کل سیستم فشرده سازی هوا گردد.

2- حضور رطوبت در گازهای طبیعی در كنار گازهای اسیدی ضمن ایجاد یخ زدگی می تواند باعث بروز خوردگی در خطوط انتقال گاز گردد.

3- انتقال آب به داخل سیستم می تواند باعث آلودگی محصولات و فرایندها شده و در نتیجه موجب کاهش کیفیت هوای فشرده در کاربردهای مهم و حیاتی شود.

4- وجود رطوبت در سیستم هوای فشرده می تواند باعث یخ زدگی، زنگ زدن، گریپاژكردن، تأثیر نامطلوب بر روی سیستم روانكاری، خرابی قطعات سیستم های پنوماتیك، خوردگی و… گردد.

به همین خاطر رطوبت زدائی از گازها بخشی اجتناب ناپذیر از سیستم های تراكم گازها در صنایع بوده و هر کمپرسور هوایی نیازمند یک درایر به منظور خشک نمودن رطوبت موجود در هوا و گاز و برای اطمینان از افزایش طول عمر تجهیزات موجود است.

در این بخش ابتدا به بررسی اصطلاحات موجود در این زمینه می پردازیم. سپس روش های مختلف رطوبت زدائی از گازها و بویژه هوای فشرده مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در ادامه به بررسی انواع درایر صنعتی مورد استفاده خواهیم پرداخت.